Zaburzenia OCD

Zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne powstają w wyniku pojawiania się niechcianych, natrętnych myśli, które powodują dyskomfort a w związku z tym zachowań, które miałyby te przykre uczucia zniwelować.

Osoby cierpiące z powodu OCD postrzegają swoje myśli jako „złe” lub zagrażające, przeceniają ich znaczenie i nadają im cechy prawdopodobieństwa („jeśli pomyślę o wypadku bliskiej osoby to może się tak stać”), samo doświadczenie natrętnej myśli równoważą z dokonaniem zabronionego czynu („jeśli o tym myślę, to znaczy, że tego chcę”, „jeśli o tym myślę to tak jakbym to zrobił”). Myśli obsesyjne często są w opozycji do systemu wartości osoby co zwiększa jej poczucie cierpienia. W zależności od obsesji różne są czynniki zewnętrzne wyzwalające myśli. Przy obsesji zarażenia się mogą to być szpitale, toalety publiczne, przy obsesji wyrządzenia krzywdy- osoby starsze i dzieci, przy obsesji spowodowania zagrożenia- kontakty, kurki, gazu, przy obsesjach seksualnych- np.atrakcyjne kobiety.

Obsesja i jej objawy w życiu codziennym

Osoba opanowana przez natrętne myśli prawdziwie cierpi. Przeżywa lęk przed pojawieniem się obsesyjnych myśli i negatywnych uczuć, które wywołują. Żeby zmniejszyć ten dyskomfort podejmuje działania neutralizujące. Pojawiają się wtedy rytuały (powtarzanie czynności np. sprawdzanie zamkniętych drzwi, wyłączonego gazu, częste mycie rąk, dezynfekowanie), unikanie sytuacji mogących wyzwalać obsesje i kompulsje (szpitale, przychodnie, komunikacja miejska), poszukiwanie zapewnień ze strony otoczenia, kontrola myśli- wypieranie, tłumienie (unikanie słów na konkretną literę, unikanie obrazów zdjęć- np.nagich kobiet, dzieci). Kompulsje przybierają przeróżne formy. Ostatecznie OCD powoduje problemy z funkcjonowaniem, obniżoną jakość życia oraz tracenie czasu na oddawanie się obsesjom i kompulsjom. Potrafi poważnie ograniczać relacje, paraliżować rozwój zawodowy oraz społeczny pacjenta.

W terapii poznawczo behawioralnej mówi się o zniekształceniach poznawczych- soczewce, którą nakładamy na myśli i tworzymy nowy pryzmat postrzegania tych myśli.

Oto kilka błędnych przekonań występujących w OCD:

• Myślenie „wszystko albo nic”- postrzeganie rzeczy w kategoriach skrajnych, bez stanów pośrednich
• Katastrofizowanie/przewidywanie- zakładanie, że przyszłość spełni się w niepożądany sposób
• Wyolbrzymianie- postrzeganie czegoś jako większe, niż jest
• Lekceważenie lub odrzucanie faktów- celowe odrzucanie lub wypieranie dowodów, że twoje obawy są związane z OCD
• Rozumowanie emocjonalne- wykorzystywanie uczuć jako dowodu prawdziwości twoich obaw
• Selektywna uwaga- skupianie się wyłącznie lub nadmiernie na rzeczach związanych z twoim lękiem
• Stwierdzenia typu „powinienem”/perfekcjonizm/nadmierna kontrola- narzucanie sobie sztywnych reguł dotyczących twojej obsesji, których nie wolno nagiąć ani zmienić
• Porównywanie i kontrastowanie- obserwacja doświadczeń innej osoby i opieranie się na nich przy negatywnej ocenie własnych doświadczeń
• Czytanie w myślach i personalizacja- teoretyzowanie na temat myśli innych osób lub przypisywanie ich zachowań swojej obsesji
• Nadmierna odpowiedzialność- przekonanie, że tylko ty odpowiadasz za zapobieganie tragicznym wydarzeniom
• Magiczne myślenie- przyjmowanie założenia, że samo myślenie o czymś sprawia, że dana rzecz ma wiekszą szansę się zdarzyć

Celem terapii nie jest pozbycie się natrętnych myśli tylko zmniejszenie dyskomfortu oraz skierowanie uwagi pacjenta na znaczenia nadawane myślom i wywoływane przez to lęki i działania podejmowane w celu ich neutralizowania.

Terapia poznawczo- behawioralna ma bardzo dobre wyniki w pracy z OCD.